Gezonde Gebiedsontwikkeling: medicijn tegen stijgende zorgkosten?

In de afgelopen jaren zijn volgens de auteurs grote successen geboekt met leefstijl programma’s zoals ‘keer diabetes om’. Hierin kregen patiënten een aangepast dieet van groenten en werden ze gestimuleerd om meer te bewegen. Hun conclusie: “Dat de resultaten van het genoemde onderzoek sensationeel zijn staat buiten kijf. Bijna 90 procent van de deelnemers is geheel of gedeeltelijk van de medicijnen af en/of heeft gezonde bloedsuikerwaarden. Bijna 40 procent kan na een jaar nog steeds zonder medicatie. Een aanzienlijk deel van vergevorderde patiënten kan zelfs van insuline af. Dat resultaat heeft geen enkel modern medicijn ooit getoond.”

De schattingen van de financiële winst (vermeden zorgkosten) zijn spectaculair: tussen de 3 en 10 miljard euro. En dit is pas het begin. Er zijn vergelijkbare studies waar leefstijl verandering succesvol en langdurig zorgt voor ziekte reductie. Het gaat hier volgens Winkelhof en Pijl over depressie, ziekte van Cron, Alzheimer, astma en de ziekte van Parkinson.

Toch financiert de farmaceutische industrie deze onderzoeken niet. Een gezonde leefstijl is immers niet te patenteren en te verkopen als een pilletje. Het onderzoek en de kennis moet dus uit een andere hoek komen. Wellicht is hier een rol weggelegd voor vastgoed partijen, adviseurs, overheden, zorgverzekeraars en andere partijen die willen werken aan een gezonde gebiedsontwikkeling.

Het effect van een gezonde omgeving waar bewoners en gebruikers worden gestimuleerd om te bewegen, gezond te eten en waar een hechte gemeenschap ontstaat is moeilijk te meten. Er zijn diverse praktijk projecten waar wordt ge-experimenteerd met gezonde wijkontwikkeling. Een aantal voorbeelden waar wij lessen van gezonde gebiedsontwikkeling hebben toegepast zijn:

Uit onderzoek van Kamphus e.a. van de afdeling maatschappelijke gezondheid van de Erasmus Universiteit blijkt een voorzichtig positief effect. De onderzoekers concluderen: “dat er duidelijke aanwijzingen zijn dat de fysieke omgeving samenhangt met leefstijl, redzaamheid en sociale verbindingen. In hoeverre aanpassingen in de omgeving ook daadwerkelijk tot een verandering in leefstijl, redzaamheid en sociale verbindingen leiden, is met minder zekerheid  te zeggen. De aanwijzingen voor causale relaties zijn het sterkst voor beweeggedrag (met name actief transport, zoals wandelen en fietsen), alcoholconsumptie en roken.”​​​​​​​

Het onderzoek naar de effecten van de leefomgeving is ook opgepakt door de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS), een adviescollege van de regering. Zij betrekken de leefomgeving niet alleen bij leefstijlverbetering maar ook bij zelfredzaamheid en eenzaamheidsreductie bij ouderen. De RVS geeft het volgende advies mee: De Raad geeft de betrokken partijen graag een aantal agendapunten voor de toekomst mee. Om in het ontwikkelen en uitvoeren van beleid rekening mee te houden. Het zijn agendapunten omdat de concrete invulling ervan maatwerk is; toegesneden op de lokale situatie. 

• Stel de publieke ruimte ook in dienst van de redzaamheid van ouderen. 
• Maak van de publieke ruimte een aangename ontmoetingsplaats. 
• Erken het potentieel van tussenruimten.

Om met deze agendapunten aan de slag te gaan zijn de volgende twee randvoorwaarden van belang: 

• Bied ruimte voor initiatieven en experimenten en leer ervan. 
• Maak meer partijen deelgenoot van de publieke ruimte.

Stichting Gezonde Gebiedsontwikkeling

• Kennis ontwikkelen over het ontwerpen van gezonde wijken
• Ervaringen uitwisselen in de triple helix door bijvoorbeeld een aantal concrete dilemma’s te bespreken op basis van de uitkomsten van kennis ateliers.
• Kennis delen door het bouwen aan een online portal waar stakeholders kennis kunnen ophalen over gezonde gebiedsontwikkeling.
• Stedelijke waarde creëren op het gebied van de hard- en software met behulp van innovatie
• Het denk- en ontwikkelproces versnellen waardoor we kosten besparen en maatschappelijke opbrengst genereren.
• De noodzaak van de gezonde gebiedsontwikkeling onder de aandacht brengen bij alle stakeholders.

Wil jij meedoen? kom dan op 28 februari naar ons evenement en meld je aan!