De complexe taak van ruimtelijke ordening kan ontmoedigend zijn – met zoveel verschillende inhoudelijke thema’s en beleidsdoelen, is het moeilijk om te weten waar te beginnen. Gelukkig zijn er steeds meer tools beschikbaar om je te helpen bruikbare stappen te zetten om jouw doelen te bereiken.
Maar wat is het handelingsperspectief? Hoe weeg je verschillende opties, prioriteer je doelstellingen en neem je beslissingen? Dat is waar ons product om de hoek komt kijken! Onze tool helpt de belangrijkste aandachtsgebieden te identificeren, strategieën in kaart te brengen en de resultaten te evalueren.
Het Sync City Open Innovatietraject (zie bijlage) draait om samen met gemeenten een gezondheidsthema beter te kunnen verankeren in gebiedsontwikkeling en beleid.
Sync City is al langer bezig met het bouwen van indicatoren om inzicht te geven in de status quo van een gebied op het thema gezondheid. Op basis van het wetenschappelijke model van Barton & Grant (2006) is het regenboogmodel ontstaan: het vatten van de effecten op onze gezondheid. Hoe dichter het bij de mens staat, hoe meer effect het heeft.
op basis van de indicatoren (en dus op basis van data een inschatting van het gebied en haar behoeften) kan een interventie bedacht worden én getoetst. Dit kun je zien in de afbeelding hieronder.
Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven
Gezondheid is ons grootste goed
In de afgelopen maanden hebben we gemerkt dat een bedreiging van onze gezondheid alles kan stoppen. Door de Corona-crisis zijn we met onze neus op de feiten gedrukt: gezondheid is ons grootste goed.
Op 7 mei 2020 rapporteerde het RIVM aan de Tweede Kamer over onderzoek onder 90.000 mensen naar de effecten van de Corona-crisis. En wat blijkt? 53% van de mensen beweegt (veel) minder en 28% rookt meer. Ook is een derde van de mensen meer angstig, somber, gestrest en eenzaam en ervaart 20% meer slaapproblemen. Volgens onderzoekers en artsen: “juist deze gedragingen die zorgen voor minder weerstand, in een tijd waarin we juist veel baat hebben bij méér weerstand”
Gezonde prikkels
Wat moet er dan wel gebeuren? Volgens deze artsen en wetenschappers moeten we gezonde keuzes makkelijk maken: meer bewegen, gezonder eten en doelen hebben in je leven (zingeving). Vanuit de ruimtelijke ordening kunnen we een belangrijke bijdrage leveren om mensen te helpen (nudging) om deze gezonde keuzes te maken. Concreet betekent dit dus dat we de omgeving zo moeten ontwerpen en inrichten dat gezonde keuzes makkelijker zijn dan hun ongezonde alternatieven. Bijvoorbeeld door wijk zo in te richten dat de auto verder weg staat dan de fiets. Of door een nieuw groenbinnenstedelijk gebied te ontwerpen waar beweging, ontspanning en ontmoeting wordt gestimuleerd. “Zodat Nederland en de Nederlanders gezonder en veerkrachtiger worden. En zodat SARS-CoV-2 en andere virussen minder heftige gevolgen hebben”.
Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven
Het team van Urban Sync onderzoekt en implementeert, al jaren, manieren waarop gebiedsontwikkeling kan bijdragen aan een gezonder en gelukkiger leven. We hebben hierover al meerdere Masterclasses over georganiseerd. Deze zoektocht is, door corona, de afgelopen tijd in een stroomversnelling geraakt, vanwege het belang en de focus op dit onderwerp vanuit de samenleving. Vanuit uit deze ambitie zijn we ook het Sync City Dashboard aan het ontwikkelen.
Op 14 mei 2020 werd de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven (DKH-GSL) gelanceerd. De DKH-GSL is een onafhankelijk en open platform van publieke- en private organisaties en kennisinstellingen. We werken samen met inwoners aan oplossingen voor een gezonde stedelijke leefomgeving. De organisaties binnen de hub ontwikkelen wetenschappelijk onderbouwde, datagedreven concepten en instrumenten. Evidence based producten en diensten die een positief effect hebben op de gezondheid van iedereen die woont, werkt of recreëert in een stedelijke omgeving. Met als uiteindelijk doel dat we een set van ‘design principles’ hebben waarvan we zeker weten dat deze een positieve bijdrage leveren aan een gezond stedelijk leven. Nu en in de toekomst. Urban Sync is trots op haar partnership in deze hub.
De komende decennia staan er voor de Leiden, en eigenlijk heel stedelijk Nederland, twee grote vragen cruciaal:
Hoe maken we Leiden klimaatneutraal voor 2050 en dragen we bij aan de SDG doelstellingen (zie Leidse doelstellingen)?
Er worden duizenden woningen bijgebouwd in Leiden, hoe houden we deze steeds vollere stad leefbaar?
De stad wordt dus warmer, drukker en dynamischer. Hoe ga je daarmee om? Door kansen te grijpen. Zoals de kansen die er liggen op Leidse daken! Daarom is 2020 is uitgeroepen tot Jaar van het Dak!
Doelen Jaar van het Dak
Meer bewustzijn te creëren onder bewoners van Leiden over de mogelijkheden op hun dak
Mensen op weg te helpen indien ze iets willen doen met hun dak
Meer daken te benutten door ze groen te maken of er zonnepanelen op te leggen
Rol Urban Sync
Urban Sync is de aanjager, verbinder en bedenker creatief concept van Jaar van het Dak geweest. Urban Sync heeft binnen de gemeente Leiden gezorgd voor budget en voldoende politiek draagvlak en belang.
Samen met een klein team van stadsmakers heeft Urban Sync vervolgens het Jaar van het Dak georganiseerd. De volgende producten zijn opgeleverd als resultaat van Jaar van het Dak:
Daktool
De ontwikkeling van de daktool was onderdeel van Jaar van het Dak. Dit is een online tool waarmee bewoners hun eigen “dak situatie” kunnen inventariseren en waar ze alle informatie die ze nodig over hun dak / vergunning / subsidies op een plek verzameld hebben. De tool houdt rekening met de welstandskaart van de gemeente Leiden, de lichtval en oriëntatie van het dak. Bewoners krijgen inzichtelijk wat er mogelijk is op hun dak op het gebied van groen en zonne-energie.
Aan de achterkant kan de tool gebruikt worden door de gemeente om analyses uit te voeren m.b.t. het potentieel op het gebied van groen of zonne-energie binnen de stad. Ook is het mogelijk gemaakt deze analyse naar doelgroep in te richten.
Dakcoaches
Dakcoaches zijn er om bewoners te helpen bij het ontwikkelen van hun plannen voor het dak. Binnen Jaar van het Dak zijn (reeds gevestigde) wijkambassadeurs begeleid en opgeleid tot echte dakambassadeurs die buurgenoten kunnen motiveren en adviseren over groene daken en zonnepanelen;
Showroof
Als onderdeel van Jaar van het Dak is een offline “showroof” ingericht waar mensen fysiek kunnen kijken naar innovatieve opties voor zonnepanelen, groene daken en dakopbouwen. De showroof is is te vinden op “the Field“.
Events en Marketing
2020 verliep anders dan voorzien. Binnen Jaar van het Dak betekende dit dat we niet alle evenementen konden organiseren die we gepland hadden. Met een beetje creativiteit hebben we alsnog talloze (online) events en marketing activiteiten georganiseerd om het Jaar van het Dak onder de aandacht te brengen. Zo organiseerde Jaar van het Dak o.a. “de avond van het Leidse dak” op 9 september.
Jaar van het Dak 2021
Jaar van het Dak is een concept dat zich elk jaar naar een nieuwe gemeente verplaatst, om zo de impact van het concept te vergroten. In 2021 zal het Jaar van het Dak in Den Haag plaatsvinden.
Duurzaamste Kilometer van Nederland
De Duurzaamste Kilometer van Nederland is een project binnen de gemeente Leiden. De ambitie is om het gebied rondom het station van Leiden en de Schipholweg, tot de meest duurzame kilometer van Nederland om te vormen. Het is een complexe uitdaging om het gebied – waar dagelijks meer dan 70.000 mensen gebruik van maken – vóór 2025 te veranderen in de Duurzaamste Kilometer van Nederland. En toch is dát precies wat we gaan doen.
Waarom? Heel simpel: omdat we een gezonde leefomgeving willen! De toekomst is duurzaam! De toekomst is dichtbij! Overheid, samenleving en economie ontketenen een groene revolutie, waarbij geen moment te verliezen is. De tijd is daarom aangebroken om van dit gebied in hoog tempo een plek te maken waar duurzaam denken en duurzaam doen de praktijk zijn. We beginnen in Leiden maar hebben de ambitie een voorbeeld te zijn voor de wereld.
Hoe? Door samen een start te maken met de allerbeste plannen. We zoeken grote en kleine ideeën. We willen een communityzijn van bedrijven, organisaties, burgersen overheden die zich als pioniers inzetten om profijt te hebben van duurzaamheid en samenwerking. We zoeken ondernemers die van elkaar willen leren in een verbond van energie, mobiliteit, klimaat, vergroening en circulariteit. Want als het hier lukt, lukt het overal!
Wat? Met burgers, bedrijven, organisaties, gemeente, waterschap en provincie vormen we een coalitie van vooruitstrevendheid. Overeengekomen in een Green Deal, gesloten door deelnemers van het eerste uur en geconcretiseerd in duurzame cases die op dit moment al worden uitgewerkt. Doe mee en teken voor een mooie toekomst! We beloven: in 2025 zijn we aantoonbaar de Duurzaamste Kilometer van Nederland!
Middle-up- down Gebiedsontwikkeling Niet top-down, niet bottom-up, maar Middle-up-down. Deze gebiedsontwikkeling bestaat uit een continue samenwerking en afstemming tussen bewoners, ondernemers, overheden, ontwikkelaars en andere betrokkenen. De kracht van de samenwerking in de DZKM zit hem in het win-win denken. Bewoners en ondernemers denken mee met de plannen van de gemeente. Er zijn zeven thema’s gedefinieerd (zie onder) binnen de DZKM, de projecten vallen telkens onder een of meerdere thema’s.
Projecten Voorbeelden van een aantal duurzame pilot projecten binnen DZKM:
Waterdaken
Circulair slopen
Electrisch auto delen
Duurzaam inkopen
Vergroenen van gebouwen;
Dus we werken zowel samen op top-down overheidsbeleid als concrete bottom-up projecten. Alle projecten binnen de Duurzaamste Kilometer vallen onder een van de zeven thema’s die gedefinieerd zijn door de partners van de Duurzaamste Kilometer.
Urban Sync: Creatieve concept ontwikkeling en hands-on procesmanagement Het team van Urban Sync richt zich binnen het project op de bestuurlijke afstemming en de lange termijnvisie van de DZKM. Daarnaast focussen we ons op de realisatie van The Field. Hier realiseren we een verassende en creatieve plek waar bewoners en gebruikers van het stationsgebied kunnen werken en ontspannen. Dit kan in een van de acht tiny offices of in het circulaire paviljoen. Deze tijdelijke gebouwtjes en het weelderige groen zorgen voor een hele verassende werkomgeving, pal naast het station in Leiden. Hierdoor ontstaat er een creatieve sfeer die weer energie en inspiratie geeft voor verdere projecten in de DZKM.
De Woonfabriek: CPO traject
Behoud en transformatie voormalige conservenfabriek
De voormalige conservenfabriek Tieleman & Dros in Leiden zou gesloopt worden en was lange tijd onverkoopbaar omdat een haalbaar plan maken niet mogelijk leek. Traditionele ontwikkelaars zagen er geen heil in. Marion de Haan (Urban Sync) en Nathalie van Hoeven (Beat Development) maakten een planconcept waarmee dit industriële erfgoed toch verkocht kon worden en ook behouden kon blijven door transformatie naar woningen door de nieuwe bewoners zelf (CPO).
In samenwerking met de Gemeente Leiden, de toenmalige eigenaar, werd een prijsvraag voor bouwgroepen georganiseerd, werden open dagen gehouden en werd het proces voorbereid. Een cooperatie van 16 huishoudens heeft de fabriek gekocht en ontwikkeld tot woningen op maat onder begeleiding van professionals (GAAGA Architecten, Vink Bouw en en OntwerpJeWoning). De bewoners wonen sinds 2016 met veel plezier in hun prachtige woningen van 50 tot 200 m2, waarvan 12 in de oude fabriek en 4 in de nieuwbouw.
Voor meer informatie, kijk op de website van GAAGA Architecten.
