Samen naar toekomstbestendige voorzieningen in Maarn & Maarsbergen

Maarn en Maarsbergen zijn sterke gemeenschappen en willen dat blijven. Daar horen woningen én goede voorzieningen bij, zoals scholen, kinderopvang, bibliotheek, sportvoorzieningen en een plek om elkaar te ontmoeten zoals het dorpshuis. Om dat goed en toekomstbestendig voor elkaar te krijgen is een nieuw plan nodig. Een plan waarin nieuwe gebiedsontwikkeling plaatsvindt in samenspraak met alle betrokken partijen. Niet alleen de gemeente en projectontwikkelaars, maar ook bewoners en organisaties in Maarn en Maarsbergen.

Om dit voor elkaar te krijgen gaan de dorpen Maarn & Maarsbergen in co-creatie met de gemeente, de gemeenschap en andere belanghebbenden de voorzieningen in Maarn en Maarsbergen inhoudelijk uitdenken. Urban Sync is gevraagd om als procesbegeleider de co-creatie op te zetten en in goede banen te leiden.

Waarom co-creatie?

Als je inwoners van een buurt/gebied/stad/dorp/etc. betrekt bij het oplossen van problemen, zullen zij eerder geneigd zijn om daadwerkelijk de volgende stap te zetten in het proces naar het oplossen van de problemen. Hiermee creëer je eigenaarschap van de oplossingen, waardoor de oplossingen duurzamer zullen uitpakken.

De bewoners in Maarn en Maarsbergen hebben de ambitie om samen met alle stakeholders een plan uit te werken voor een toekomstbestendige dorpskern. Co-creatie een vorm van samenwerken, waarbij álle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van het proces. Dus inhoudelijk én procesmatig. Kenmerken van co-creatie zijn dialoog, ‘common ground’, enthousiasme, daadkracht en focus op het resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Door co-creatie als werkvorm te kiezen is het eindresultaat niet alleen van de gemeente of van de projectontwikkelaar, maar van iedereen die vanuit de dorpen hebben meegewerkt aan het plan. Een stukje eigenaarschap dus.

Een impressie van de slotbijeenkomst van fase B

Hoe zit het in elkaar?

Doe Maarn Mee gebeurt in 3 fases, die als een soort van trechter in elkaar overlopen. Het doel van fase A is om zoveel mogelijk mensen hun mening, ideeën en dromen te  laten vertellen voor de toekomst van Maarn & Maarsbergen. In fase B gaan we met de denkkracht uit de dorpen en de resultaten uit fase A verder in op de naar voren gekomen onderwerpen. Hierbij gaan we in themagroepen uitgangspunten formuleren, die het vertrekpunt zijn voor fase C. In fase C werken we naar concrete scenario’s voor de voorzieningen van Maarn & Maarsbergen.

Fase C wordt ook wel de teken- en rekenkamer genoemd. Hierin gaan we werken naar één scenario voor de manier waarop scholen, de bibliotheek, het dorpshuis ‘de twee marken’, de sporthal, wonen en andere gewenste voorzieningen gaan landen op de daarvoor geschikte locaties in Maarn. Dit scenario wordt verwerkt in de vorm van een Masterplan, waarvan de realisatie in een volgende fase wordt gedaan.

Zie hieronder fase A (blauw), fase B (rood) en fase C (geel).

De fasen van DoeMaarnMee

Onlangs zijn we met een ijswagen door Maarn & Maarsbergen gereden om het project te promoten. Lees het blog hier!

FAMILISTÈRE

Met trots presenteren wij het winnende plan voor Kavel I5 in Leidsche Rijn Centrum:  FAMILISTÈRE

Voor SBB Ontwikkelen en Bouwen en Coltavast maakte Urban Sync een concept dat ontmoeten, tuinieren, spelen, gemeenschap en biodiversiteit voorop stelt.  Het ontwerp is een stads bouwblok met  122 appartementen in het middeldure huursegment, 60 ondergrondse parkeerplaatsen en 300 m2 commerciële ruimten.

De Uitdaging
De uitdaging voor kavel I5 lag bij de beperkte ruimte die er beschikbaar was om zowel woningen te creëren, als een plek voor de natuur, biodiversiteit, ontmoeting, ontspanning en beweging, voor nu en voor de toekomst. Ons antwoord op deze uitdaging is FAMILISTÈRE, in een jasje van nu. Een plek waar iedereen een woning kan huren voorzien van alle gemakken. Waar bewoners gezamenlijk kunnen werken, leven en recreëren. En waarvan de impact op het milieu beperkt blijft.

De inspiratiebron voor dit project is de Familistère in Guise. Een voorbeeld voor collectief wonen uit de 19e eeuw, gebouwd door Jean-Bapitiste Andre Godin, die een terrein kocht in het dorpje Guise en daar een fabriek startte. Godin creëerde een ‘Palais Social’ waar iedereen, van directeur tot arbeider, een woning kon huren. Het gebouw had een centrale binnenplaats onder een glazen dak. De bewoners leefden, voor die tijd, een comfortabel en luxueus leven, met stromend water en verwarming. Godin realiseerde zo een 19e eeuws utopia en ging er vanuit dat bewoners, die op deze manier gezamenlijk werkten, leefden en recreëerden zich konden ontplooien en elkaar op natuurlijke wijze konden aanvullen.

Gezond stedelijk leven
Gezond stedelijk leven is het uitgangspunt geweest bij het ontwerp van FAMILISTÈRE. Met behulp van Hiensch is een energieconcept ontwikkeld, een combinatie van PV-panelen en een WKO installatie met luchtwarmtepompen. Nibe (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie) werkte mee aan een selectie van circulaire materialen en Urban Sync creëerde de juiste prikkels om gemeenschappen, beweging, ontspanning en gezonde voeding te stimuleren.

Gezonde en gelukkige bewoners
Naast energiezuinig moest FAMILISTÈRE comfortabel zijn, de gezondheid bevorderen en mee kunnen groeien met behoeftes van de bewoners. Het atrium heeft hier een centrale rol in. Het atrium is een prettige verblijfsplek in alle jaargetijden en heeft door het gebruik van veel hout een warme uitstraling. Er is geautomatiseerde ventilatie, gedeeld groen, moestuintjes langs de balustrades en een prachtige centrale trap waar bewoners elkaar tegenkomen.

Het dak: een plek voor de natuur
Okra landschapsarchitecten ontwierp een plan om, naast het gedeelde groen in het atrium, een natuurdak aan te leggen: een plek voor de natuur en biodiversiteit. Het gehele dak is groen, met 100% inheemse plantensoorten, een insectenhotel en nestlocaties. Regenwater wordt opgevangen door het groene dak en retentiekratten. Een deel van dit water wordt gebruikt om de planten in het atrium water te geven, om het regenwater zo efficiënt mogelijk in te zetten.

Architectuur
Leidsche Rijn Centrum wordt een stevig bebouwd stedelijk gebied met de daarbij horende, ruim aanwezige, kwaliteiten zoals parken, scholen, winkels, cultuur en veel ruimte voor voetgangers en fietsen.
FAMILISTÈRE is ontworpen door architectenbureaus De Zwarte Hond en FARO. De gemeente is vol lof over het ontwerp. Het plan past goed in haar omgeving in architectuur en rijke detaillering: met uitzicht op Park Leeuwensteyn en het Berlijnplein en de intiemere stadsblokken aan de noord- en oostzijde.
Elk bureau ontwierp twee van de vier blokken binnen FAMILISTÈRE en zo ontstond er een geheel van vier unieke blokken die een overkapt atrium delen.

Rol van Urban Sync
Urban Sync heeft voor de tender het concept voor groene gezonde verstedelijking concreet gemaakt voor dit ontwerp op deze locatie. We hebben bijvoorbeeld verschillende functies geïntroduceerd in het atrium van FAMILISTERE, zoals tuinieren, spelen, lezen, wandelen, om zo ontmoeting te stimuleren. We bonden partners aan het plan, zoals Signify voor interactieve verlichting, en maakten op die manier ons voorstel voor FAMILISTERE zo SMART mogelijk.

Onderscheidend voor deze indiening was dat de bewoners echt centraal staan. Urban Sync maakt dit tastbaar door vier toekomstige bewoners te introduceren. Alle aspecten uit ons plan zijn terugvertaald naar de impact die de ideeën zouden hebben op deze bewoners. Als penvoerder hebben we dit vervolgens op een passende manier verwerkt in de vormgeving en teksten van de indiening.

Aanmelden Nieuwsbrief

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Please wait...

Dank voor het aanmelden!

 

Pasgeld is een veelzijdig stukje Rijswijk, waarvoor gemeente Rijswijk afgewogen keuzes wil maken als het gaat om toekomstige ontwikkelingen. Hiervoor is het belangrijk om het gehele gebied integraal te bekijken. Zowel vanuit de woningopgave en mobiliteit als vanuit de mogelijkheden die gebiedsontwikkeling biedt om de kwaliteit van groen en de recreatieve en ecologische waarde een impuls te geven. De uitdaging is de juiste balans te vinden tussen lokale belangen en (regionale) opgaven.

overzicht pasgeld

Samen schetsen aan Pasgeld

Om tot een gedragen plan te komen waarin de balans goed is afgewogen, is Urban Sync in opdracht van de gemeente Rijswijk in maart 2021 gestart met een participatieproces, onder de noemer Schetsboek Pasgeld. Wessel Tiessens was namens Urban Sync als onafhankelijk procesmanager verantwoordelijk voor het proces.

Tijdens dit proces werkte het team een jaar lang samen met inwoners, belangenverenigingen en ontwikkelaars aan een integrale visie voor Pasgeld. In een zorgvuldig en open proces is opgeroepen om ideeën te delen en was er ruimte voor het uiten van zorgen, het vinden van oplossingen en benutten van kansen.  Deze input werd door bureau KuiperCompagnons uitgewerkt in een stedenbouwkundige visie.

Online platform

In verband met de coronamaatregelen vond de participatie voornamelijk online plaats. Geïnteresseerden dachten vanaf maart mee op twee manieren: via een online platform waarop iedereen kon reageren op vragen en enquêtes (www.schetsboekpasgeld.nl) en via een klankbordgroep, die regelmatig online bij elkaar kwam en waarbij de gesprekken meer de diepte in gingen. Eind juni lieten de toen versoepelde coronamaatregelen het toe weer fysiek bij elkaar te komen. Daardoor konden de laatste twee bijeenkomsten van de klankbordgroep op locatie plaatsvinden. Ook konden we een wandeling door het gebied organiseren, op de Dag van Pasgeld. Dat maakte het mogelijk om met meer mensen in gesprek te gaan over de verschillende deelgebieden van Pasgeld.

Klankbordgroep Pasgeld

Om de ideeën uit de online omgeving en de plannen van de ontwerpers meer richting te geven, hebben we een klankbordgroep samengesteld met 12 deelnemers, in een vaste samenstelling. De leden van de klankbordgroep zijn bewoners uit Pasgeld (3) en andere wijken van Rijswijk (4), een geïnteresseerde toekomstige bewoner (1), een ondernemer (1) en vertegenwoordigers van belangenorganisaties (3). Na de startbijeenkomst zijn we vier keer digitaal en twee keer fysiek met de klankbordgroep bij elkaar gekomen om de visie te bespreken voor Pasgeld.

Kinderschetsboek (voorjaar)

Hoe zouden kinderen een nieuwe woonwijk ontwerpen? Wat moeten we in hun ogen zeker niet vergeten? En wat mag wat hen betreft juist verdwijnen? Dat vroegen we in het Kinderschetsboek Pasgeld, dat is uitgedeeld op de twee basisscholen in RijswijkBuiten en te downloaden was vanaf de website. Op de twee scholen is een korte workshop ‘hoe ontwerp je een wijk’ gegeven. De klassen gingen in groepjes aan de slag om hun woonwijk te ontwerpen. Het doel van de lessen was om kinderen mee te nemen met het ontwerp- en bouwproces van een nieuwbouwwijk en ook de wensen en opmerkingen van kinderen mee te nemen in de planvorming. Naast de lessen konden de kinderen ook individueel het kinderschetsboek invullen en inleveren. Compleet met juryrapport werden drie winnaars met de beste ideeën in het zonnetje gezet.

Dag van Pasgeld

Op 26 juni organiseerde de Gemeente Rijswijk samen met het projectteam van Urban Sync de Dag van Pasgeld. Zo’n 60 deelnemers liepen een wandelroute door Pasgeld. Op de wandelroute waren verschillende Pasgeldposten waar de deelnemers konden luisteren naar korte presentaties over het desbetreffende gebied. Daarnaast was er voldoende ruimte voor vragen en het voeren van een gesprek.
Een uitgebreid verslag van de Dag van Pasgeld leest u hier.

Bekijk deze video voor een terugblik van de Dag van Pasgeld.

Resultaat 

Het resultaat van het participatietraject voor Pasgeld is het Schetsboek in Potlood. Het beschrijft de opgaven en uitgangspunten en biedt een verslag van het participatieproces. Daarnaast zijn mogelijke ontwerpvarianten voor de hoofdstructuur voor het hele gebied in dit document opgenomen. Die geeft aan waar in Pasgeld ruimte is voor wonen, verkeer, groen, water, cultuurhistorie, economie en duurzaamheid. Tot slot gaat dit Schetsboek in Potlood in op varianten voor Pasgeld-West en Pasgeld-Oost.

Gebiedsontwikkeling Kogerveldwijk Zaanstad 

Zaanstad heeft behoefte aan een fors aantal extra woningen: Kogerveldwijk biedt plek om deze opgave binnenstedelijk op te lossen. Naast de 2.100 woningen die hier momenteel staan, worden er de komende 20 jaar nog eens 2.500 woningen bijgebouwd. Het verouderde industriegebied aan de Zaan wordt getransformeerd, het NS-station Kogerveld wordt herontwikkeld en de sportvelden anders ingericht.  

Kogerveldwijk wordt een levendige stadswijk, met bijpassende voorzieningen, een prettige, opgeknapte openbare ruimte en verbeterd openbaar vervoer. De hoofdlijnen zijn geschetst in de visie ‘Perspectief Kogerveldwijk 2040’.  

Urban Sync als kwartiermaker 

Goede projectontwikkeling heeft niet automatisch een aantrekkelijke, samenhangende wijk als resultaat. Urban Sync is door een aantal vastgoedeigenaren in het gebied, de gemeente en de metropoolregio Amsterdam ingeschakeld als kwartiermaker. In deze rol zijn wij het aanspreekpunt voor strategische, project overstijgende vraagstukken. Hierbij is een aantrekkelijke, gezonde wijk voor de eindgebruiker ons uitgangspunt. We werken samen aan ambities waarbij we (slimme) oplossingen organiseren en implementeren. Hierbij spreken we zowel de taal van de gemeente, woningcorporaties, bewoners als de ontwikkelaars.  

Gezamenlijke aanpak 

Als kwartiermaker, werken we om samen ambities helder en tastbaar te krijgen. Op basis daarvan zijn thema’s bepaald zoals: gebiedsmarketing en identiteit, wonen in Kogerveldwijk, economische en maatschappelijke functies, mobiliteit en openbare ruimte. Door middel van themasessies met stakeholders worden er stappen gezet binnen deze onderwerpen. Gezamenlijk worden de prioriteit van te behandelen vraagstukken en acties bepaald. 

Online samenwerken tijdens Corona 

Alle sessies die wij organiseren zijn momenteel digitaal. Het is een uitdaging om online bijeenkomsten zo interactief mogelijk te maken. Door gebruik te maken van online tools zoals Mentimeter en Mural zijn we in staat, ook digitaal, een interactieve sfeer te creëren en input op te halen.  

Spelregelkaart 

De gemeente ontwikkelt een spelregelkaart, een plattegrond van het gebied met daarop duidelijk aangegeven wat de voorwaarden vanuit de gemeente zijn voor verdere ontwikkeling. Deze spelregelkaart is een tussenstap, op weg naar een nieuw bestemmingsplan en het geeft houvast aan ontwikkelaars.  

Samen wordt gepuzzeld hoe het gewenste programma en de gezamenlijk geformuleerde ambities in te passen zijn binnen alle randvoorwaarden en hoe de weg daar naartoe te regelen is. Bijvoorbeeld een groene route die uitnodigt tot naar buiten gaan, waar diverse voorzieningen en activiteiten op een aantrekkelijke manier op aanhaken.  

Vervolg
Na de start medio 2020 gaat Urban Sync in 2021 verder met de gebiedsontwikkeling Kogerveldwijk samen met de gemeente en de eigenaren in het gebied. 

 

 

Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven

Gezondheid is ons grootste goed

In de afgelopen maanden hebben we gemerkt dat een bedreiging van onze gezondheid alles kan stoppen. Door de Corona-crisis zijn we met onze neus op de feiten gedrukt: gezondheid is ons grootste goed.

Op 7 mei 2020 rapporteerde het RIVM aan de Tweede Kamer over onderzoek onder 90.000 mensen naar de effecten van de Corona-crisis. En wat blijkt? 53% van de mensen beweegt (veel) minder en 28% rookt meer. Ook is een derde van de mensen meer angstig, somber, gestrest en eenzaam en ervaart 20% meer slaapproblemen. Volgens onderzoekers en artsen“juist deze gedragingen die zorgen voor minder weerstand, in een tijd waarin we juist veel baat hebben bij méér weerstand”

Gezonde prikkels

Wat moet er dan wel gebeuren? Volgens deze artsen en wetenschappers moeten we gezonde keuzes makkelijk maken: meer bewegen, gezonder eten en doelen hebben in je leven (zingeving). Vanuit de ruimtelijke ordening kunnen we een belangrijke bijdrage leveren om mensen te helpen (nudging) om deze gezonde keuzes te maken. Concreet betekent dit dus dat we de omgeving zo moeten ontwerpen en inrichten dat gezonde keuzes makkelijker zijn dan hun ongezonde alternatieven. Bijvoorbeeld door wijk zo in te richten dat de auto verder weg staat dan de fiets. Of door een nieuw groenbinnenstedelijk gebied te ontwerpen waar beweging, ontspanning en ontmoeting wordt gestimuleerd. “Zodat Nederland en de Nederlanders gezonder en veerkrachtiger worden. En zodat SARS-CoV-2 en andere virussen minder heftige gevolgen hebben”.

Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven

Het team van Urban Sync onderzoekt en implementeert, al jaren, manieren waarop gebiedsontwikkeling kan bijdragen aan een gezonder en gelukkiger leven. We hebben hierover al meerdere Masterclasses over georganiseerd. Deze zoektocht is, door corona, de afgelopen tijd in een stroomversnelling geraakt, vanwege het belang en de focus op dit onderwerp vanuit de samenleving. Vanuit uit deze ambitie zijn we ook het Sync City Dashboard aan het ontwikkelen.

Op 14 mei 2020 werd de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven (DKH-GSL) gelanceerd. De DKH-GSL is een onafhankelijk en open platform van publieke- en private organisaties en kennisinstellingen. We werken samen met inwoners aan oplossingen voor een gezonde stedelijke leefomgeving. De organisaties binnen de hub ontwikkelen wetenschappelijk onderbouwde, datagedreven concepten en instrumenten. Evidence based producten en diensten die een positief effect hebben op de gezondheid van iedereen die woont, werkt of recreëert in een stedelijke omgeving. Met als uiteindelijk doel dat we een set van ‘design principles’ hebben waarvan we zeker weten dat deze een positieve bijdrage leveren aan een gezond stedelijk leven. Nu en in de toekomst. Urban Sync is trots op haar partnership in deze hub.

De DKH-GSL gaat met organisaties en inwoners concrete en praktische oplossingen ontwikkelen met impact op gezond leven in stedelijke gebieden. Voorbeelden daarvan zijn de projecten Snuffelfiets, Gebiedsontwikkeling Cartesiusdriehoek en Rhapsody in West.

 

 

 

 

 

Het Koningsbos

Het Koningsbos ligt in Leeuwesteyn, een nieuwe, duurzame woonbuurt met een echt Utrechts en stedelijk karakter. In Leeuwesteyn is er aandacht voor gezonde groene verstedelijking en biodiversiteit, naast een hoogwaardig architectonische uitstraling. Kleinschaligheid, fijn wonen,ruimtelijkheid dichtbij de binnenstad van Utrecht, diversiteit, zingeving en ontspanning, beweging, gezondheid, verbinding en gemeenschap zijn de elementen die we samen brachten op een plek. Hier creëren we een stukje stad dat niet alleen mens, dier en natuur centraal stelt maar ook zingeving en ontspanning biedt, ontmoeten stimuleert en aanzet tot bewegen.

In dit stukje van Leeuwesteyn komt een explosie van biodiversiteit in de vorm van een microbos, omringd door een diversiteit aan woningen. Hier woont iedereen aan de bosrand. Hier herstelt de ecologische kwaliteit van het stedelijk leven zich omdat we een plek maken die echt voor de natuur is, niet alleen voor dit blok maar voor de hele buurt. Gelegen in de wijk Leeuwesteyn (koning der dieren!) maken wij geen Tiny Forest maar een bos.
Dit is Het Koningsbos.

Urban Sync heeft voor deze tender het concept voor groene gezondelijk verstedelijking, inclusief een berekening voor waterberging en een model in Tygron voor de hittestress. Daarnaast waren wij verantwoordelijk voor het indieningsdocument, zowel de eindredactie van de tekst als de vormgeving lag bij Urban Sync.

Ondanks het feit dat ons concept uitstekend is beoordeeld door de gemeente schoot het totale puntentotaal tekort voor de winst. Dat is enorm jammer want we hadden graag dit bos voor mens en dier willen toevoegen aan Leeuwesteyn.

De komende decennia staan er voor Leiden, en eigenlijk heel stedelijk Nederland, twee grote vragen cruciaal:

  • Hoe maken we Leiden klimaatneutraal voor 2050 en dragen we bij aan de SDG doelstellingen?
  • Er worden duizenden woningen bijgebouwd in Leiden. Hoe houden we deze steeds vollere stad leefbaar?

De stad wordt dus warmer, drukker en dynamischer. Hoe ga je daarmee om? Door kansen te grijpen. Zoals de kansen die er liggen op Leidse daken! Daarom is 2020 is uitgeroepen tot Jaar van het Dak!

Doelen Jaar van het Dak

  • Meer bewustzijn te creëren onder bewoners van Leiden over de mogelijkheden op hun dak
  • Mensen op weg te helpen indien ze iets willen doen met hun dak
  • Meer daken te benutten door ze groen te maken of er zonnepanelen op te leggen

Rol Urban Sync

Urban Sync is de aanjager, verbinder en bedenker creatief concept van Jaar van het Dak geweest. Urban Sync heeft binnen de gemeente Leiden gezorgd voor budget en voldoende politiek draagvlak en belang. Samen met een klein team van stadsmakers heeft Urban Sync vervolgens de organisatie verzorgd.  De volgende producten zijn opgeleverd als resultaat:

Ontwikkeling van de daktool

Dit is een online tool waarmee bewoners hun eigen “dak situatie” kunnen inventariseren en waar ze alle informatie die ze nodig over hun dak / vergunning / subsidies op een plek verzameld hebben. De tool houdt rekening met de welstandskaart van de gemeente Leiden, de lichtval en oriëntatie van het dak. Bewoners krijgen inzichtelijk wat er mogelijk is op hun dak op het gebied van groen en zonne-energie.

Aan de achterkant kan de tool gebruikt worden door de gemeente om analyses uit te voeren m.b.t. het potentieel op het gebied van groen of zonne-energie binnen de stad. Ook is het mogelijk gemaakt deze analyse naar doelgroep in te richten.

Dakcoaches

Dakcoaches zijn er om bewoners te helpen bij het ontwikkelen van hun plannen voor het dak. Binnen Jaar van het Dak zijn (reeds gevestigde) wijkambassadeurs begeleid en opgeleid tot echte dakambassadeurs die buurgenoten kunnen motiveren en adviseren over groene daken en zonnepanelen;

Showroof

Ook is er een offline “showroof” ingericht waar mensen fysiek kunnen kijken naar innovatieve opties voor zonnepanelen, groene daken en dakopbouwen. De showroof is is te vinden op “the Field“.

Events en Marketing

2020 verliep anders dan voorzien. Dit betekende dat we niet alle evenementen konden organiseren die we gepland hadden. Met een beetje creativiteit hebben we alsnog  talloze (online) events en marketing activiteiten georganiseerd om het Jaar van het Dak onder de aandacht te brengen. Zo organiseerde we onder andere “de avond van het Leidse dak” op 9 september.

 

Co-creatie en stadmaken in Haarlem Spoorzone Zuidwest

De Spoorzone Zuidwest in Haarlem staat aan de vooravond van een ware transformatie van gemengd gebied met veel bedrijvigheid naar een woonwijk met verschillende functies. Het is een van de ontwikkelzones die Haarlem heeft aangewezen om in de vraag aan nieuwe woningen te kunnen voorzien. In het gehele gebied zullen in fasen meer dan 2000 woningen worden gerealiseerd. Om de plannen naar een goede uitvoering te begeleiden, hebben alle stakeholders een rol, gestuurd door de belangen die zij ieder hebben.

Samen met de stakeholders gaan wij de belangen verder identificeren en op elkaar afstemmen (synchroniseren) met bijzondere aandacht voor de huidige en toekomstige bewoners en ondernemers. Dit doen wij in opdracht van Ontwikkelcombinatie Spoorzone West (HBB/Hoorne Vastgoed) en samen met Floor Ziegler een stadmaker die op creatieve wijze mensen verbindt. 

Uitgangspunt daarbij is dat er gebruik gemaakt wordt van enerzijds bestaande energie en ontwikkelingen die in de buurt al gaande zijn en anderzijds de impuls die (nieuwe) bewoners geven aan een buurt als zij actief betrokken raken bij het inrichten van hun nieuwe woonomgeving. Een netwerkbenadering waarbinnen zowel top-down beslissingen als bottom-up initiatieven een plaats krijgen. Deze benadering ziet de betrokken stakeholders als gelijkwaardige actoren, die alleen door samen te werken een aantal gezamenlijke doelen kunnen uitvoeren. 

Gezien de grootte van de ontwikkeling en de complexiteit in de buurt zijn wij stadmakerstraject en een co-creatie traject gestart. Het stadmakerstraject ziet op het maken van gemeenschappen en het identificeren van behoeften en het co-creatietraject ziet op het betrekken van bewoners en ondernemers bij de daadwerkelijke inrichting en ontwikkeling. Deze trajecten raken elkaar en kunnen elkaar voeden. Op basis een plan van aanpak is een co-creatie traject en stadmakerstraject gestart waarin ontwikkelaar, gemeente en buurt samenwerken 

Eerst heeft de luisterfase plaatsgevonden met gesprekken en een tentoonstelling over de wijk waarin verhalen en meningen zijn opgehaald. Na ommekomst van de luisterfase komt de co-creatie in de ontwikkelfase. De grote kick-off van de ontwikkelfase was het Zuidwestival met activiteiten door de hele wijk heen en informatie op het hoofdpodium.  

https://youtu.be/agPYTC0YGhc

Na het Zuidwestival stonden we klaar om met co-creatie en stadmaken de input op te halen uit de buurt voor de stedenbouwkundig visie. Door de lock-down in verband met het corona-virus hebben we de co-creatie volledig online in moeten richten. Hoe dit gegaan is lees je in deze blog. 

De resultaten van co-creatie en stadmaken in deze afgelopen periode worden nu gedocumenteerd en gepresenteerd aan bewoners en betrokken organisaties. Zie ook het interview in het Haarlems Dagblad met Francine Houben van Mecanoo, Floor Ziegler en onze partner Sanne Botterweg.

De Duurzaamste Kilometer van Nederland is ons langst lopende project geweest, van 2018 tot 2023. De ambitie is om het gebied rondom het station van Leiden en de Schipholweg, tot de meest duurzame kilometer van Nederland om te vormen. Het is een complexe uitdaging om het gebied – waar dagelijks meer dan 70.000 mensen gebruik van maken – vóór 2025 te veranderen in de Duurzaamste Kilometer van Nederland.

Waarom?
Heel simpel: omdat we een gezonde leefomgeving willen! De toekomst is duurzaam! De toekomst is dichtbij! Overheid, samenleving en economie ontketenen een groene revolutie, waarbij geen moment te verliezen is. De tijd is daarom aangebroken om van dit gebied in hoog tempo een plek te maken waar duurzaam denken en duurzaam doen de praktijk zijn. We beginnen in Leiden maar hebben de ambitie een voorbeeld te zijn voor de wereld.


Wat?
Met burgers, bedrijven, organisaties, gemeente, waterschap en provincie vormen we een coalitie van vooruitstrevendheid. Overeengekomen in een Green Deal, gesloten door deelnemers van het eerste uur en geconcretiseerd in duurzame cases die op dit moment al worden uitgewerkt.

Middle-up- down Gebiedsontwikkeling
Niet top-down, niet bottom-up, maar Middle-up-down. Deze gebiedsontwikkeling bestaat uit een continue samenwerking en afstemming tussen bewoners, ondernemers, overheden, ontwikkelaars en andere betrokkenen. De kracht van de samenwerking in de DZKM zit hem in het win-win denken. Bewoners en ondernemers denken mee met de plannen van de gemeente. Er zijn zeven thema’s gedefinieerd (zie onder) binnen de DZKM, de projecten vallen telkens onder een of meerdere thema’s.

Projecten
Voorbeelden van een aantal duurzame pilot projecten binnen DZKM:

  • Waterdaken
  • Circulair slopen
  • Electrisch auto delen
  • Duurzaam inkopen
  • Vergroenen van gebouwen;

Er is samengewerkt op zowel top-down overheidsbeleid als concrete bottom-up projecten. Alle projecten binnen de Duurzaamste Kilometer vallen onder één van de zeven thema’s die gedefinieerd zijn door de partners van de Duurzaamste Kilometer.

 

Urban Sync: Creatieve concept ontwikkeling en hands-on procesmanagement

Het team van Urban Sync richt zich binnen het project op de bestuurlijke afstemming en de lange termijnvisie van de DZKM. Daarnaast focussen we ons op de realisatie van The Field. Hier realiseren we een verassende en creatieve plek waar bewoners en gebruikers van het stationsgebied kunnen werken en ontspannen. Dit kan in een van de acht tiny offices of in het circulaire paviljoen. Deze tijdelijke gebouwtjes en het weelderige groen zorgen voor een hele verassende werkomgeving, pal naast het station in Leiden. Hierdoor ontstaat er een creatieve sfeer die weer energie en inspiratie geeft voor verdere projecten in de DZKM.

Mini-congres als slotbijeenkomst (jan 2024)

US’ers Per Prins, Sandra Rinck en Gislaine de Boer organiseerden samen met community manager & projectleider Erik Krijnsen een inspirerend en duurzaam minicongres: ‘Duurzaamste Kilometer meets MIRT’ (MIRT= Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte & Transport). Op het congres kwam de Duurzaamste Kilometer community nog één keer samen met personen en organisaties die de afgelopen jaren betrokken waren of een bijdrage hebben geleverd. Ook aanwezig waren projectmedewerkers van de MIRT-verkenning Leiden Centraal, aan wie 5 jaren aan geleerde lessen werd doorgegeven.

Cartesiusdriehoek

een wijk om te genieten, waar je gezond ouder kan worden

Met het plan voor de nieuwe Cartesiusdriehoek zetten we een nieuwe stap in de gebiedsontwikkeling van de 21ste eeuw. De basis is een duurzame en gezonde leefomgeving voor jong en oud om gelukkiger te leven en ouder te worden. Hierbij staat het dagelijks leven in de wijk centraal waarbij lessen geleerd over gezond en gelukkig heel oud worden elders in de wereld (de zogenaamde Blue Zones) worden gebruikt.

De Cartesiusdriehoek is een bedrijventerrein van circa 13 hectare in Utrecht dat ingeklemd ligt tussen 2 drukke spoortraces, station Zuilen en de Cartesiusweg. Dit gebied wordt omgevormd tot een nieuwe duurzame, gezonde woonwijk met circa 2.600 woningen en 25.000 m2 voorzieningen. Urban Sync werd door MRP Development en Ballast Nedam Development benaderd om een sterk concept neer te zetten voor de tender, uitgeschreven door NS Vastgoed en de gemeente Utrecht. Het uiteindelijke concept bouwt verder voort op de ambities van de NS en de Gemeente Utrecht met betrekking tot ‘healthy urban living’.

Hard- en software

Daar waar Mecanoo als architect de gebouwde leefomgeving tot leven bracht (de ‘hardware’) richtte Urban Sync zich op het scherper krijgen van de dagelijkse leefomgeving (de ‘software’) en het binden van Utrechtse stakeholders aan het project. Hierbij is gekozen om gebruik te maken van lessen geleerd over een gezonde leefomgeving in de Blue Zones in de wereld, waar mensen langer en gelukkiger leven. Deze lessen zijn gesynct en afgestemd op de potentie van de locatie en de kracht van Utrechtse partijen.

Het winnende concept van ons consortium is het realiseren van een gezonde wijk, geïnspireerd door wetenschappelijk onderzoek naar de Blue Zones van onder andere Michel Poulain en verwoord door Dan Buettner. Deze kennis over plekken in de wereld waar mensen gezond heel oud worden, gaan we nu toepassen in een stedelijke context, waarin een hechte community, ontmoeting, natuurlijke beweging, gezonde voeding en zingeving centraal staan. Deze uitgangspunten komen terug in alle elementen van het plan, zoals het ontwerp, de programmering, de gebiedsorganisatie en de omgevingsparticipatie.

Park en CAB gebouw

Het plan heeft een park dat alle bouwblokken verbindt en uitmondt in het CAB gebouw, een voormalige busremise. Van oudsher werd de Cartesiusdriehoek gebruikt als rangeerterrein en werkplaats van de NS. Het park en het monumentale CAB gebouw vormen samen de spil van de wijk, waar elkaar ontmoeten en activiteit belangrijke elementen zijn. Deze zone zal in de toekomst flexibel geprogrammeerd worden, gebaseerd op de behoefte van de wijk. Urban Sync heeft een voorzet voor de programmering gegeven, die nog verder afgestemd moet worden met onder meer bewoners en ondernemers. Onderdelen zijn het CAB LAB en de CAB-remise.

In het CAB LAB gaat het consortium in nauwe samenwerking met onder meer vier Nederlandse universiteiten, het RIVM, verzekeraar ONVZ en een keur aan potentiële gebruikers werken aan de uitwerking en adoptie van het concept. Een van de onderwerpen op de agenda is het positief beïnvloeden van gezond en gelukkig leven en het meten en monitoren daarvan. De CAB-remise, bij de entree van de wijk en NS-station Zuilen, geeft invulling aan de hoge ambities op het gebied van mobiliteit. Dit is de plek waar diverse soorten milieuvriendelijke vervoermiddelen klaarstaan voor de wijkbewoners. De Cartesiusdriehoek zal een van de meest OV- en fietsvriendelijke wijken van Nederland worden.

Waarmaken

Nu is de periode van het waarmaken van het concept aangebroken. Een wijk waar iedereen welkom is in een omgeving met een positieve impact op gezond en gelukkig wonen voor de bewoners die in een van de 2.500 woningen komen te wonen. Urban Sync is, in opdracht van MRP en Ballast Nedam, onder meer bezig met een meetsysteem en een team van wetenschappers op te tuigen zodat we kunnen meten, monitoren en bijsturen op gezond leven en genieten. We gaan er met het consortium, de bewoners, de buurt, ondernemers, NS en de gemeente iets moois van maken!