Na-apers

99,9% van de diersoorten is uitgestorven, maar de mens is er nog. Waarom wij? Het antwoord is niet dat we slim of sterk zijn, maar omdat we vriendelijk zijn! We zijn geboren na-apers. De eenvoudigste manier om dit te begrijpen is door je een planeet voor te stellen met twee menssoorten: de Genieën en de Na-apers. De Genieën zijn briljant: één op de tien komt tijdens zijn leven met een geweldige uitvinding (laten we zeggen: een hengel om te vissen). De Na-apers zijn veel dommer. Van de duizend Na-apers leert maar één iemand zichzelf vissen. Oftewel: de Genieën zijn honderd keer zo slim als de Na-apers.

Toch hebben de Genieën een nadeel. Ze zijn niet erg sociaal. Gemiddeld hebben ze maar één vriend die ze, mochten ze de hengel uitvinden, ook leren vissen. De Na-apers hebben tien vrienden en zijn dus tien keer zo sociaal. Laten we aannemen dat het niet makkelijk is om iemand te leren vissen, en dat dit in slechts de helft van de gevallen lukt.

De grote vraag: welke groep zal het meeste van de uitvinding profiteren? Het antwoord, zo rekent de antropoloog Joseph Henrich voor, is dat één op de vijf Genieën zal leren vissen, waarbij de helft het zelf heeft uitgevogeld en de andere helft het van een ander heeft. En bij de Na-apers? Slechts 0,1 procent zal zichzelf leren vissen, maar toch zal maar liefst 99,9 procent het kunnen! 1

Aan dit inspirerende verhaal moest ik meermaals denken tijdens de seminar Gezond Stedelijk Leven voor gemeenten. Hier kwamen namelijk twee vergelijkbare quotes voorbij:

Soms wil je wel werken aan een gezonde leefomgeving, maar weet je niet waar je moet beginnen.

Er is al zo veel kennis voorhanden.

We zien hetzelfde gebeuren als bij de Genieën. Een kleine meerderheid van gemeenten is in zijn eigen bubbel druk bezig met het thema gezond stedelijk leven. Tegelijkertijd zit het overgrote deel van de gemeenten verbaasd om zich heen te kijken. Te veel gemeenten vinden opnieuw het wiel uit of komen niet tot hun gewenste kwaliteit. Dit komt omdat we net als de Genieën nog niet heel sociaal zijn in dit onderwerp. De oplossing ligt voorhanden:

Er is al zoveel kennis voorhanden, wees geen genie, maar een na-aper!

Dit is het doel van het onderzoek in samenwerking met het Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven en de Provincie Utrecht. Samen doen we onderzoek naar welke kennis al aanwezig is en vervolgens hoe we deze kennis toegankelijk en bruikbaar kunnen maken voor alle gemeenten.

De rol van Urban Sync

Urban Sync heeft in 2022 stapsgewijs onderzoek gedaan naar de best passende oplossing om alle gemeenten te laten leren van de koplopers: gemeenten die al een stapje verder zijn met gezond stedelijk leven. De stappen zagen er als volgt uit:

1. Allereerst hebben we met deskresearch beleid van de grotere gemeenten bekeken. Hier kwamen de gemeenten Groningen, Utrecht, Amsterdam en Rotterdam als koploper naar voren.
2. Vervolgens hebben we verdiepende interviews gehouden met de koplopers om extra inzicht te vergaren in uitvoering van beleid in de praktijk.
3. Na het vaststellen van de koplopers hebben we een aantal kleine- en middelgrote gemeenten geïnterviewd voor wie de quote “soms wil je wel werken aan een gezonde leefomgeving, maar weet je niet waar je moet beginnen” geldt. Op basis hiervan hebben we de behoefte vastgesteld van de gemeenten die staan te popelen om de koplopers na-te-apen.
4. Middels een aantal workshops en bijeenkomsten met de gemeenten zijn we tot de conclusie gekomen dat de gemeenten het meest baat hebben bij een tool met praktische tips en voorbeelden hoe ze het thema gezond stedelijk leven kunnen verwerken in documentatie voor het uitvragen van gebiedsontwikkelingen. Denk aan tips voor het formuleren van een ambitiedocument, spelregelkaart of tender. Deze tool noemen we de uitvraagguide.
5. Urban Sync heeft alle verzamelde kennis gebundeld in een digitale tool (Uitvraagguide Gezond Stedelijk Leven). Deze is vrij toegankelijk voor gemeenten. Samen met de Provincie Utrecht en het Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven wordt de tool up-to-date gehouden zodat de nieuwste kennis gedeeld kan worden.

Benieuwd naar het prototype van de uitvraagguide Gezond Stedelijk Leven. Vraag via deze link toegang aan. niels@urbansync.nl

Het succes van na-apen 

De grootste belemmering voor kleine en middelgrote gemeenten is beperkte capaciteit. In vergelijking met de grotere gemeenten hebben ze geen capaciteit om een team specifiek voor gezond stedelijk leven op te zetten. Het thema wordt ondergebracht bij een beleidsmaker die ook andere thema’s in zijn portefeuille heeft. Dit resulteert in beperkte aandacht voor dit complexe, maar ook zeer belangrijke thema. 

De uitvraagguide zorgt ervoor dat iedere gemeente op een eenvoudige manier praktische tips en voorbeelden kan opzoeken en verwerken in haar uitvraag naar de markt. Zo is het thema gezond stedelijk leven altijd verankerd in iedere gebiedsontwikkeling. Na-apen is nog nooit zo makkelijk geweest!  

Gezond Stedelijk Leven 

Urban Sync doet al jaren onderzoek naar gezondheid in stedelijke ontwikkeling. Zo heeft dit onderzoek ook nieuw inzicht gegeven in de status quo van gezondheid binnen gemeenten en wat het succes is geweest van de koplopers. Binnenkort volgt deel twee uit een reeks van drie artikelen over gezond stedelijk leven.