Alleen ga je sneller, samen kom je verder

In 1901 trad de woning- en gezondheidswet in werking en in de 122 jaar die daarop volgde, is dit onderwerp steeds omvangrijker geworden. Van hygiëne en schoon drinkwater in begin 1900, tot grootschalig groen, de fietser centraal, sociale samenhang, duurzame stedenbouw en in de afgelopen jaren voornamelijk klimaatadaptatie. En nu in 2023 wachten we geduldig op de omgevingswet, waarin gezondheid een belangrijk thema is. Een thema wat misschien wel voor het eerst niet versnipperd is, maar integraal wordt bekeken. Het gaat om gezondheidsbescherming én gezondheidsbevordering. Een gezonde leefomgeving houdt meer in dan dat mensen niet ziek worden. Een omgeving moet bijdragen aan het fysieke, sociale en psychische welzijn van mensen. 

Urban Sync hanteert dezelfde tweedeling van gezondheid: hardware en software. Hardware focust zich voornamelijk op gezondheidsbescherming, terwijl de software zich richt op gezondheidsbevordering. Zo ziet gezond stedelijk leven er volgens ons uit:  

Uit onderzoek, in samenwerking met het Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven, blijkt dat de hardware van gezond stedelijk leven al goed is verankerd in beleid en uitvoering. Denk hierbij aan duurzaamheids- en milieueisen en het feit dat het voor ontwikkelaars en bouwbedrijven een ‘gewone zaak’ is geworden. Echter, als het gaat om de software zien we dat er veel over wordt geschreven en gesproken, maar dat het ontbreekt aan een ‘evidence-based’ benadering. We proberen wel gezondheid te bevorderen, maar we weten eigenlijk niet of we er ook daadwerkelijk in slagen.  

Dit verschil is ook zichtbaar in de adoptiegraad van gezondheid in ruimtelijk beleid. Waar bijvoorbeeld duurzaamheid een tal van eisen, normen, afspraken en richtlijnen kent, geldt dat voor thema’s als beweging of gezonde voeding nauwelijks. Als we de integrale benadering van gezond stedelijk leven op de adoptiecurve van Rogers2 plaatsen, ziet het er ongeveer zo uit: 

Voor wie de eerdere delen van deze driedelige blog heeft gelezen, weet dat 2/3 van onze gezondheid beïnvloedbaar is. Dit percentage is opgebouwd uit 7% fysieke omgeving, 24% sociale omstandigheden en 36% gedrag. In andere woorden, 7% is hardware, 60% is software. Waarom hebben we dan zo goed de hardware onder controle en ‘doen we maar wat’ als het gaat om het belangrijkste gedeelte; de software? Het antwoord; de software is nog een stuk complexer. En we hebben nou eenmaal de neiging om met het makkelijkste te beginnen. Daar is ook niks mis mee, maar nu we het makkelijke gedeelte achter de rug hebben, kijkt Urban Sync verder vooruit naar het belangrijkste gedeelte; het meetbaar maken van de software. Hierbij zien we twee kansen:  

• Met de opkomst van big data en de digital twin is het steeds beter mogelijk om complexe vraagstukken te kwantificeren en te simuleren. Door middel van krachtige computermodellen kunnen we de werkelijkheid nabootsen, al voordat deze is gerealiseerd. Met deze modellen voorspellen we al overstromingen, geluidsoverlast van verkeer, hittestress op een warme zomerdag en in de toekomst ook de beweegvriendelijkheid van een wijk, buurt of stad.  
• Door af te stappen van het traditionele business model en na te denken over de maatschappelijke kosten en baten kan heel anders gekeken worden naar ruimtelijke maatregelen. Neem bijvoorbeeld groen. Traditioneel wordt dit enkel gezien als een kostenpost. De aanleg van een hectare gemiddeld stadspark kost ongeveer 100.000 tot 250.000 euro. Dat is een flinke kostenpost voor de gemeente. Maar volgens de groene baten planner, een tool die de maatschappelijke waarde van groen in euro’s uitdrukt, berekent dat dezelfde hectare groen zo’n €28.000 per jaar aan zorgkosten vermindert. En dan is groen financieel ineens een stuk aantrekkelijker.  

Maar zo makkelijk is het niet! 

En dat klopt. Bovenstaande twee oplossingen zijn niet de heilige graal om gezond stedelijk leven volledig meetbaar te maken. Het zijn echter wel methodieken om een stukje dichter bij de waarheid te komen. Zo kunnen we met een digital twin een complex thema als sociale cohesie nooit perfect inzichtelijke maken, maar we kunnen wel indicatoren bouwen die ons iets van houvast geven. Samen met kwalitatieve kennis en de mogelijkheid om bij te sturen, kan je zo effectiever en efficiënter gezonde wijken bouwen. Ditzelfde doen we met het BNP om onze economie te meten, of onze lichaamstemperatuur om onze fysieke gezondheid te meten. We weten dat het antwoord wat we hieruit krijgen ons niet alles vertelt, maar het helpt ons wel de juiste volgende stap te nemen.  

Open innovatie 

Veel partijen zijn nog individueel bezig met het meetbaar maken van gezondheid. Bij Urban Sync geloven we daar niet in. Het bundelen van inzet en kennis is volgens ons de oplossing om een complexe opgave als deze op te pakken. Daarom hebben we een Open Innovatie traject opgericht. Het doel van het Open Innovatie traject is om gezamenlijk indicatoren te ontwikkelen op een gezondheidsthema. Deze indicatoren helpen bij 1) het geven van inzicht in de huidige stand van zaken; 2) het doorrekenen van de effecten van ruimtelijke ingrepen in een digital twin; en 3) het maken van beleid. De indicatoren toetsen we in de praktijk om zo tot een evidence-based benadering te komen.  

Ben jij ook bezig met dit onderwerp of zou jij graag onderdeel willen zijn van het Open Innovatie traject? Geef ons een belletje en wellicht kunnen we samenwerken. Klik hier voor onze contactgegevens.