Waterkansen

Wat als we van alle grachten, plassen en vijvers zwemwater zouden maken? Zou zwemmen zo normaal kunnen worden als hardlopen door de straten van de stad? Vorig jaar zwom ik door de grachten van Amsterdam om geld op te halen voor ALS patiënten. Ik oefende op diverse plekken met zwemmen in buitenwater, zoals in dit vrij toegankelijke buitenzwembad in Baskenland. Dat zette mij aan het denken.

Buitenzwembaden

We kennen allemaal de beelden van hippe pop-up stadsstranden in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam. In het buitenland zie je vaak heuse zwembaden langs het water. Daarvoor hoef je niet helemaal naar Zuid-Europa:

• Zwemmen in de Seine? Naast een focus op fietsen en groene wandel netwerken door het weren van autoverkeer, heeft Parijs ook de ambitie het water beter te benutten voor sport en beweging. Een mooie ambitie in het kader van de Olympische spelen in de stad in 2024. De beelden laten zwembaden langs de Seine zien, maar er zijn wat dappere zwemmers die nu alvast een voorschot nemen op de ambitie van schoon zwemwater en nu al de Seine in springen.
• In Brussel maakten enkele architecten en stedenbouwers zich hard voor de herintroductie van een buitenzwembad, want zo stelden zij: “Elke belangrijke stad in Europa heeft publieke openlucht­zwem­baden, behalve Brussel.” Lees in dit artikel op ArchiNed waar ze tegenaan liepen in de uitvoering.
• Vakblad ‘De architect’ maakte een overzicht van de mooiste buitenzwembaden van Kopenhagen. Zo zie je maar, dat zwemmen in de buitenlucht niet alleen voor zuidelijke landen is weggelegd.

Natuurwater

Zwemmen of op een andere manier recreëren in natuurwater, draagt bij aan de onze mentale en fysieke gezondheid en is toegankelijk voor iedereen. Je hoeft geen lid te zijn van een club en hebt er geen duur materiaal voor nodig. Jongeren die van de brug af springen op warme dagen is van alle tijden. Steeds vaker zie je echter ook volwassenen baantjes trekken in de gracht of kleine groepjes mensen die in de winter zwemmen in rivieren of de zee. Misschien ooit geïnspireerd door Wim Hof, maar steeds vaker gewoon geïnspireerd door andere zwemmers. Daarnaast zijn ander vormen van waterrecreatie zoals suppen en kanoën steeds vaker te zien in de stedelijke omgeving.

Helaas is veel van ons oppervlaktewater flink vervuild. De doelen die Europees zijn vastgelegd¹ over de kwaliteit van ons water lijken we niet zonder slag of stoot te gaan halen. Onze rivieren komen vanuit meerdere landen en nemen vervuiling mee naar benedenstrooms, maar, zo leerde ik uit deze podcast serie², 50% van de vervuiling van ons water komt door ons eigen toedoen. Het goede nieuws is natuurlijk, dat we daar ook invloed op kunnen uitoefenen.

Maar de toegankelijkheid van water stopt niet bij de waterkwaliteit. Als we willen dat water diverse functies dient, moeten we bij het ontwerpen rekening houden met recreatie. Andersom, als we meer willen recreëren, moeten we rekening houden met de natuur. Dat vraagt om goede afstemming en balans. Harde kades zijn niet goed voor de natuur, maar bieden wel een makkelijke toegang tot het water. Bij het ontwerpen van groene oevers, zou je rekening kunnen houden met de recreant door regelmatig een kleine steiger te maken of een trapje. Grotere plassen of havenbekkens kun je voorzien van boeien zoals op het marineterrein in Amsterdam.

Gezonde gebiedsontwikkeling  

De ruimte in Nederland is beperkt en de bouwopgave groot. De natuur staat onder druk, verlies aan biodiversiteit, de wateropgave, stikstof. De gezondheid staat ook onder druk, een groot deel wordt bepaald door onze leefstijl en onze leefomgeving. Wij zoeken in onze concepten naar kansen die elkaar versterken zoals in bovenstaande voorbeelden, waarbij het ruimte geven aan water in de stedelijke omgeving samengaat met het mogelijk maken van een gezonde levensstijl. Zo werken we aan gebieden die bijdragen aan de gezondheid van de gebruikers. Meer weten over onze aanpak voor gezonde gebieden?

Voetnoten en links:

¹ Hoe staat het met de voortgang van de Kaderrichtlijn Water in Nederland? Kaderrichtlijn Water in Nederland – EU doelstelling voor 2027
² BNR Big Five – De wereld van het water serie van 5 podcasts – aflevering 1 met Wim Drossaert, topman van drinkwaterbedrijf Dunea
³ Ambitie in Parijs: Vanaf 2025 de Seine toegankelijk om te zwemmen? 

Foto’s:
Buitenzwembad in Mutriku, Spanje
Sup in Clingendael, Den Haag
Natuurlijke waterkant Singelpark, Leiden