Tien slimme ontwerp oplossingen voor een gezonde stad

De meeste steden hebben een flinke opgave om de gezondheid te verbeteren. Als dit niet tijdig gebeurt, blijft de leefstijl van inwoners ongezond en nemen de zorgkosten toe. Nederland breekt binnenkort het plafond van €100 miljard per jaar.

Dit artikel gaat over de ‘gezonde stad’ en er worden makkelijk implementeerbare en concrete tips gegeven over hoe de gezondheid verbeterd kan worden. Benieuwd naar de tips en antwoorden op vragen met betrekking tot gezonde steden? Lees dan snel verder!

De stad in 2021

Steden zijn zo geordend om het leven zo efficiënt mogelijk te maken.  Bewoners kunnen zich, door de moderne infrastructuur, razendsnel verplaatsen en alles wat nodig is voor de primaire levensbehoefte is dichtbij. De auto wordt vaak gebruikt en het is vaak niet aantrekkelijk om gezonde keuzes te maken. De gemiddelde stad in 2021 kent een zwaarwegende schaduwzijde: een ongezonde omgeving om in te leven.

De gevolgen van de moderne stad

Mensen leven ongezond. Het is door allerlei redenen meestal niet aantrekkelijk om een gezonde keuze te maken. Dat vertaalt zich direct naar het leven van alle dag. Immers, wie pakt de fiets als het wegennetwerk in haar totaliteit is ingericht voor gemotoriseerd verkeer? Een logisch gevolg van een ongezonde leefstijl is het toenemen van zorgkosten. Uiteindelijk heeft een ongezonde stad dus ook een financieel nadeel – en dat gaat de inwoners niet ongemerkt voorbij. Het goede nieuws: er is een alternatief. Een gezonde stad stimuleert de juiste keuzes. En mede door corona wordt er steeds meer rekening gehouden met de gezondheid van een stad. Maar hoe ziet dat er precies uit?

De invloed van een arme wijk

Uit onderzoek komt naar voren dat arme wijken een ongezondere leefstijl aanhouden. Bewoners roken meer en hebben vaker overgewicht. Tijdens een studie  in Rotterdam is naar voren gekomen dat mensen die in een arme wijk wonen zes jaar eerder overlijden en ze gemiddeld negen jaar eerder ziek worden. Arme mensen eten ongezonder want dat is goedkoper, er wordt niet bewogen en er is weinig groen. Dit benadrukt nogmaals dat de woonwijk, onze leefstijl en onze gezondheid op elkaar van invloed zijn.

Van Blue zone naar Urban Blue zone

Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van een Blue zone. Dit is een bepaalde plek in de wereld waar mensen gemiddeld een stuk ouder worden. Dit heeft niet niet alleen te maken met de locatie maar ook heel sterk met de leefstijl. Bij Urban Sync werken we vanuit het wetenschappelijke inzicht dat gezondheid sterk samenhangt met leefstijl. In onze samenwerking in de Data en Kennishub Gezond Stedelijk Leven werken we aan concrete ontwerpprincipes voor een gezonde wijk.

Zoals we allemaal wel weten wordt gezondheid onder andere bevordert wanneer we gezond eten, voldoende bewegen, minder stress ervaren en contact hebben met gelijkgestemden. Uit onderzoek komt naar voren dat de woonwijk waar we wonen van invloed is op onze leefstijl en dus ook onze gezondheid. Met andere woorden een gezonde wijk houdt ons gezond.

Wat is een gezonde stad?

Zoals eerder is genoemd, zorgt een goede stad voor een gezonde leefstijl van haar inwoners. De ‘gezonde stad’ is zo ingericht dat het de juiste keuzes stimuleert. De term ‘gezond’ kan breed ingevuld worden. Er zijn allerlei zaken die meewegen in de beoordeling van de gezondheid van een stad en er zijn talloze mogelijke verbeteringen voor bestaande steden.

Een gezonde wijk is geen eenvoudig begrip dat eenduidig te beantwoorden is. Het heeft te maken met een aantal verschillende factoren. We noemen een wijk gezond wanneer er een bewuste en gezonde leefstijl door de omgevingfactoren op een bewuste maar vaak ook onbewuste manier wordt gestimuleerd. We noemen dat nudging. Het ontwerp van de wijk zet mensen aan om hun leefstijl aan te passen waardoor mensen gezonder blijven en gemiddeld ouder worden. Diverse onderzoeken tonen aan dat het ontwerp van de woonwijk en de architectuur van gebouwen invloed heeft op onbewust gedrag.

Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Hieronder staan een aantal slimme oplossingen opgesomd.

Tien slimme ontwerpoplossingen

In een gezonde stad zijn er verbeteringen doorgevoerd op allerlei terreinen. Alle verbeteringen zorgen ervoor dat een stad gezond wordt. Dat betekent onder andere dat de mentale en fysieke gesteldheid van de inwoners goed is. Het betekent ook dat een stad duurzaam is en dat er alles aan wordt gedaan om voor iedereen goed leefbaar te houden. Hieronder staan tien voorbeelden die bijdragen aan de gezondheid van een stad!

1. Leg een goede infrastructuur aan

En dan wordt niet het gebruik van het beste asfalt bedoelt. Een goede infrastructuur stimuleert mensen om eerder de fiets dan de auto te pakken. In een gezonde stad wordt rekening gehouden met niet-gemotoriseerd verkeer. Concreet betekent dit: zorg voor voldoende fiets- en wandelpaden. Stimuleren om inwoners te laten fietsen of wandelen zorgt voor meer beweging. Vanzelfsprekend zorgt die beweging voor een gezondere leefstijl.

In Vlaanderen hebben ze dit principe mooi verwoord met STOMP. Stappen (wandelen), Trappen, OV, Mobiliteit as a Service, Persone vervoer. Dit principe wordt toegepast in de projecten Cartesius Utrecht en Pasgeld Rijswijk.

2. Verstop de lift

Het stimuleren van gezonde keuzes begint al bij het ontwerp van een appartementgebouw. Verstop de lift. Het is een eenvoudige stap in de goede richting. Wanneer de lift verstopt is en de trap wél duidelijk zichtbaar is, zullen mensen sneller de trap nemen. Wederom leidt dat tot meer beweging. Deze denkwijze kan op allerlei terreinen worden toegepast.

3. Creëer ontmoetingsplekken in gebouwen en de openbare ruimte

Want die zorgen voor de sociale gezondheid. Een buurthuis waar de koffie (of, in het beste geval, een stuk fruit) klaar staat voor elke passant zorgt voor ontmoetingen van inwoners onderling. Ook speciale wandelgroepen of sportactiviteiten zorgen voor onderlinge verbondenheid en een verbeterde sociale omgeving.

4. Stimuleer gezond eten

In veel steden bevinden fastfoodtenten zich op A-locaties. Midden in het centrum is het eenvoudig om een hamburger te kopen. Gezonde eetgelegenheden zijn vaak minder aanwezig. Logisch, want het budget van de giganten maakt het financieel mogelijk om op de drukste locaties een vestiging te openen. Bij deze oplossing ligt dus een taak bij de overheid. Zorg dat gezond eten gestimuleerd wordt en zorg voor gezond voedsel. Pas eventueel het beleid aan om de juiste bedrijven naar het stadscentrum te trekken.

5. Verminder stress

Het verminderen van stress kan op heel veel manieren gerealiseerd worden. Een voorbeeld is de aanleg van sportvelden en parken. Zorg dat het eenvoudig wordt om te gaan sporten of lekker te bewegen. Een sportveld/park in de buurt of, als daar een behoefte voor is, een skatebaan bij een wijk, leidt hoogstwaarschijnlijk tot een toename in de populariteit van sporten en bewegen.

6. Leg veel groen aan

Ook parken, tuinen en bossen dragen bij aan de mentale gezondheid. De rust die ervaren wordt te midden van ‘groene plekken’ zorgt voor stressvermindering en is positief voor het psychische gedeelte van de gezondheid. Bovendien is het bos of het park een geliefde plek voor hardlopers – dus ook de vorige tip heeft hier veel baat bij! En in het verlengde van deze tip:

7. Maak een collectieve moestuin

Een ontmoetingsplek voor wijkbewoners waar ook volop groen aanwezig is. Dat kenmerkt de collectieve moestuin. Mensen ontmoeten elkaar en bespreken het leven van alledag, terwijl er in het groen gewerkt wordt. Iets eenvoudigs als een moestuin heeft effect op de sociale gezondheid, duurzaamheid en mate van rust in een stad! En voor de bewoners is de opbrengst van een moestuin een extra reden om er mee aan de slag te gaan.

8. Laat inwoners tot rust komen

In een gehaaste maatschappij is stilte dé manier om tot rust te komen. Houdt bij de aanleg of ontwikkeling van een stad rekening met de stilte. Dat kan bijvoorbeeld door bossen en parken aan te leggen met voldoende afstand tot drukke wegen, zodat veel of harde geluiden de rust niet verstoren.

9. Reorganiseer het wegennetwerk

Op veel plekken zijn de wegen bijna uitsluitend gemaakt voor auto’s. Maak het inwoners niet moeilijk om te bewegen en stimuleer gezond vervoer. Zorg voor rustige fietspaden door mooie omgevingen en laat de autoweg zo min mogelijk gebruikt worden voor verplaatsingen binnen de stad.

10. Stimuleer gezonde keuzes

De laatste, en alles overkoepelende oplossing: stimuleer gezonde keuzes. De bovenstaande tips dragen allemaal bij aan een gezonde stad. Hoe concreet de oplossingen ook zijn, de denkwijze van een gezonde stad heeft betrekking op bijna alles. Verbeteringen kunnen hierdoor worden doorgevoerd op allerlei gebieden en de gezondheid van een stad beperkt zich niet tot de bovenstaande aanpak. Met die reden vervult creativiteit een sleutelpositie in een gezonde stad. Denk samen na over mogelijke verbeteringen en maak een stad gezond!

En als dit artikel aanleiding geeft om hier met ons over te praten of om gedachten en ideeën uit te wisselen, neem dan contact op met info@urbansync.nl of 071 207 007. Op onze website (www.urbansync.nl) kan je nog meer lezen hoe wij concreet gezonde gebieden maken.

Https://nos.nl/artikel/2270598-rotterdams-onderzoek-gezonde-leefstijl-leidt-tot-zes-jaar-langer-leven